Наследие

Адное лечаць — другое калечаць. Чаму ў Гродне пачынае развальвацца самы стары мост Беларусі

Пра праблемы захавання помніка архітэктуры, на які многія наогул не звяртаюць увагі, піша гісторык Мечыслаў Супрон.

Мост паміж Старым і Новым замкамі ў Гродне — самы стары мост у Беларусі. Фота з архіву Hrodna.life

Мост, які вядзе на Стары замак — самы стары не толькі ў Гродне, але і ва ўсёй краіне. Збудавалі яго ў самым пачатку 17 стагоддзя. Гэта значыць, мосту ўжо больш за чатыры стагоддзі. Яго неаднаразова перабудоўвалі, але ён захаваў сваю арыгінальную чатырохсотгадовую канструкцыю.

Чаму мост не «дыхае»

Мост перад рамонтам у 2004 годзе. Фота: Андрэй Дыбоўскі

У 2004−2005 гг. мост адрамантавалі: перасыпалі пясок унутры, пераклалі парэнчы-броўку, выклалі паверхню пліткай (шкада, што не брукам). Працы тады выконвалі па-валюнтарысцку: плітку ўкладвалі глыбокай восенню на намоклы пясок, разаграваючы яго газавай гарэлкай. Тады ж былі закладзены адтуліны для сцёку вільгаці на апорах моста. Увесь аб’ём моста быў затынкаваны сучасным танным будаўнічым тынкам на палімернай аснове, які дрэнна прапускае вільгаць. Іншымі словамі, дзякуючы гэтаму мост не «дыхае» і «гніе» знутры.

Пасля рамонту мост раз на два-тры гады фарбавалі. Аднак тры гады таму, падчас узвядзення аб’ектаў першай чаргі на Старым замку, мост вырашылі прыстасаваць пад праезд цяжкой будаўнічай тэхнікі. На мост паклалі жалезабетонныя пліты — каб размеркаваць цяжар з арак на апоры і мост. Здаецца, пакуль што канструкцыя тэхніку трымае.

На мосце відаць вільготныя плямы, пачынае слаямі адслойвацца цэгла. Лістапад 2020 г

Чаму сцены моста прасачыла вільгаць

Аднак паміж плітамі і парэнчамі ўтварылася свабодная прастора, у якую вось ужо некалькі гадоў засыпаецца зямля, апалае лісце і будаўнічае смецце. Там ужо вырасла трава і ўтварыўся слой сапраўднага перагною вышынёй у некаторых месцах у 30 — 40 см. Гэты слой вельмі хутка ўбірае вільгаць. Ён пастаянна мокры і гэтая вільгаць прасачыла сцены моста. Мост з боку парэнчаў прамок наскрозь, з вонкавага боку з карнізаў тынкоўка ўжо адстае цэлымі слаямі.

Прыкра, што ведучы будоўлю на замку, да старажытнага мосту паставіліся як да самай звычайнай будоўлі. А ўсё што трэба — гэта вычысціць гэтыя раўчукі і закласці іх воданепранікальным матэрыялам. Хаця ўжо цяпер відавочна, што мост прыдзецца досыць грунтоўна рамантаваць. Спадзяюся, на праблему звернуць увагу органы, адказныя за ахову спадчыны і, уласна, будаўнікі.

Чытайце таксама:

Последние записи

Где выгоднее уйти в декрет? Сравнили отпуска по уходу за ребенком и пособия в Беларуси и Польше

Беларусь считается страной с одним из самых продолжительных оплачиваемых декретных отпусков. Пособие выплачивается, пока ребенку…

28 апреля 2025

«Каб цябе пярун забіў!» Как молнии 90 лет назад держали в страхе Гродненщину

“Каб цябе пярун забіў!” - одно из наиболее известных белорусских проклятий. В 1934 и 1935…

22 апреля 2025

Гродненцы открыли грибной сезон. Где в области искать сморчки и другие грибы?

С наступлением тепла в западных регионах Беларуси — Гродненской и Брестской областях — стали появляться…

22 апреля 2025

Оливковые, золотые и мраморные яйца. Тренды Tik Tok на Пасху 2025

Смешать два знакомых способа покраски яиц и получить оливковый цвет, найти способ с помощью химической…

17 апреля 2025

Самим решать, где будут дорога и школа. Сравнили, как организовано местное самоуправление в Польше и Беларуси и какая система эффективнее

Где построить дорогу, как оборудовать школу, когда включить отопление и пустить ли новый маршрут пригородного…

14 апреля 2025

Миллиарды евро — Варшаве, миллионы — Минску. Сравнили, как Польша и Беларусь использовали европейские гранты

«Евросоюз нам не нужен!» Этот нарратив популярен не только у белорусской пропаганды, но и у…

9 апреля 2025