Turystyczna mapa Grodna

TURYSTYCZNA MAPA GRODNA

alen vitaje

Cześć! Jestem Leon, potomek legendarnego jelenia z krzyżem między rogami, namalowanego na herbie Grodna.

Jeszcze w VII wieku mojego przodka zobaczył podczas polowania w Lasach Ardeńskich szlachcic Hubert. Spotkanie to mocno wpłynęło na szlachcica, który rozdał całe swoje bogactwo potrzebującym oraz poświęcił życie Bogu. Od tych dawnych czasów Hubert uważany jest za patrona wszystkich myśliwych, strzelców, leśniczych i łuczników.


Opowieść Leona o Grodnie

Słyszałem niemało grodzieńskich historii i miejskich legend od swojego poprzednika, który obserwował burzliwe życie miasta przez ostatnie pięć wieków — od nadania miastu prawa magdeburskiego przez wielkiego księcia litewskiego i króla Polski, Aleksandra, kiedy to Grodno, między innymi, otrzymało swój własny herb — i z wielką chęcią opowiem je Wam, gościom miasta nad Niemnem.

Przyjemnego pobytu w Grodnie!


Grodno powstało na Górze Zamkowej, tam gdzie rzeka Gorodniczanka wpada do Niemna, na przełomie X-XI wieku jako wschodniosłowiańska forteca wśród bezkresnych puszcz, zasiedlonych przez plemiona Bałtów. Początkowo miasto nazywało się Goradzen, co wg jednej z wersji tłumaczone jest jako «patron, obrońca kraju», ale z czasem nazwa zmieniła się na tę dzisiejszą - «Grodno».
Turystyczna mapa Grodna
Już w XII wieku prowadzona była aktywna rozbudowa miasta - powstał pałac książęcy i murowane świątynie, jedna z których zachowała się częściowo do dnia dzisiejszego — jest to Cerkiew Świętych Borysa i Gleba na przedmieściu Kołoża. Nawet dziś zadziwia ona niuansami swojej architektury, dlatego po prostu trzeba ją zobaczyć!
Turystyczna mapa Grodna
Późne średniowiecze przeszło pod hasłem obrony miasta przed Krzyżakami, którzy kilkakrotnie próbowali zdobyć i obrabować miasto. Ale dzięki męstwu i talentowi wojennemu kasztelana zamku, Dawida Grodzieńskiego, wojsko pod jego dowództwem z powodzeniem odpierało ataki najeźdźców i oblężenia. Ostatecznie zagrożenie z Zachodu zniknęło po wygranej bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku, w której wzięła udział również grodzieńska chorągiew wojskowa. Miasto otrzymało możliwość rozwoju, zaś jego mieszkańcy — osłodę od powiewu wolności, którą cenili ponad wszystko.
Turystyczna mapa Grodna
Na przełomie XIV i XV wieku Książę Witold zbudował w Grodnie gotycki zamek oraz pierwszy kościół katolicki. Z imieniem tego wielkiego księcia związane jest pojawienie się w mieście społeczności żydowskiej. Żydzi, którzy zajmowali się handlem i rzemiosłem przez kilka wieków wpływali na rozwój miasta.
Turystyczna mapa Grodna
Dodatkowym bodźcem do rozwoju handlu dało miastu prawo do samorządu. Miejski zegar ratuszowy, stworzony na zamówienie królowej Bony Sforzy w połowie XVI wieku przypominał mieszczanom o wartości czasu. Obecnie zegar umieszczony jest na katedralnej dzwonnicy, ale jak wcześniej, odmierza grodnianom czas. Zalicza się do najstarszych zegarów z Europie Wschodniej. Jeśli będziecie na Placu Sowieckim (wcześniej Rynkowym) — ustawcie swoje zegarki.
Turystyczna mapa Grodna
Pod koniec XVI wieku miasto wyznaczył na swoją rezydencję wielki książę litewski i król Polski Stefan Batory, który zainicjował przebudowę zamku na renesansowy pałac oraz odbudowę kościoła parafialnego pw. Witolda, w związku z czym do miasta zaproszono architektów z Włoch. Zaś grodzieńska synagoga chóralna, zbudowana na mocy jego przywileju zalicza się do najwspanialszych w kraju. Mówi się, że Stefan Batory był wielkim amatorem wina węgierskiego, ponieważ sam pochodził z tych stron. Po niespodziewanym odejściu króla do lepszego świata w murach pałacu znaleziono ponad 50 beczek z winem!


Zawirowania trudnych czasów i wojen XVII wieku nie wstrzymały rozwoju - miasto było wybrane na trzecią sejmową stolicę Rzeczypospolitej, po Warszawie i Wilnie. Magnaci budowali liczne pałace i walczyli o wpływy polityczne właśnie tutaj — w Grodnie!
Turystyczna mapa Grodna
Zresztą, o czym tu mówić, o losach kraju często decydowano w Nowym Pałacu, zbudowanym specjalnie dla posiedzeń sejmu. Jego założyciel, August II, który był jednocześnie elektorem saksońskim, królem polskim i wielkim księciem litewskim, odziedziczył po ojcu zapał do kolekcjonowania sztuki i nabywał najlepsze dzieła europejskie. Grodnianie do dziś żartobliwie oburzają się na króla, który wybrał na miejsce przechowania Madonny Sykstyńskiej pędzla Rafaela Galerię Obrazów Starych MIstrzów w Dreźnie zamiast nowo zbudowanego pałacu w Grodnie.


Ale miastu zawsze się wiodło — pod koniec XVIII wieku posadę starosty grodzieńskiego objął Antoni Tyzenhauz, który podjął próbę przekształcenia miasta w «kwitnącą Holandię» i założył nowe miejskie przemysłowo-kulturalno-edukacyjne osiedle — Horodnicę. Założono królewskie manufaktury, do których zaproszono specjalistów z Europy Zachodniej, szkoły kadetów i medyczna, ogród botaniczny, teatr, drukarnię, zaczął ukazywać się pierwszy dziennik miejski. W mieście pojawiła się pierwsza kawiarnia, w której parzono prawdziwą kawę ze śmietanką.
Turystyczna mapa Grodna
Ambitnym planom hrabiego przeszkodził kryzys panujący w państwie i dworskie intrygi, ale pamięć o zmianach urbanistycznych jest żywa do dziś - od tych czasów w mieście istnieje zbór luterański, który założono na potrzeby rzemieślników Tyzenhauza. Świątynia służy z korzyścią dla miasta — obecnie odbywają się tu festiwale muzyki organowej.


Turystyczna mapa GrodnaO Grodnie można jeszcze długo opowiadać, ale lepiej — poplączcie się po jego wąskich uliczkach, podziwiając barokowe sylwetki kościołów, zajrzyjcie do kawiarni i restauracji, które mieszczą się w murach zabytkowych kamienic, odetchnijcie pełną piersią nabierając w płuca świeżego grodzieńskiego powietrza.
Zapraszam na spacer!
Wasz jeleń Leon

Co warto zwiedzić


Карысныя артыкулы

Turystyczna mapa Grodna


Autorzy:

Iryna Novik (kierownik projektu), Volha Novik (design), Alaksandr Pierahudau (treść), Alaksei Shota (web-wersja)

Zabytki Grodna

kaloza

Cerkiew Świętych Borysa i Gleba (Kołożska)

Świątynia z XII wieku, zbudowana w stylu bizantyjskim na przedmieściu Kołoża. Zalicza się do Grodzieńskiej Szkoły Architektonicznej, która charakteryzowała się wykorzystaniem wmurowanych w ściany dzbanów-głośników dla polepszenia akustyki oraz dekorowaniem fasad polerowanymi otoczakami i kolorowymi krzyżami z płytek majoliki. W połowie XIX wieku, z powodu osunięć gruntu, cerkiew straciła część murowanych ścian, odbudowanych później z drewna.


ul. Kałoża, 6

Współrzędne: 53.67 851 844,23.81 864 527

Strona: kalozha.by

stary zamak

Stary zamek

Rezydencja wielkich książąt litewskich i królów Polski. W XII wieku na Górze Zamkowej zbudowano pałac książęcy dla grodzieńskich książąt, na miejscu którego w XIV wieku, na prośbę księcia Witolda zbudowano gotycki zamek. Podczas panowania Stefana Batorego, pod koniec XVI wieku zamek został przebudowany na renesansowy pałac według projektu architekta włoskiego.


vul. Zamkavaja, 22

Współrzędne: 53.67 719 794,23.82 318 289

Strona: museum-grodno.by

novy zamak

Nowy zamek

Pałac pochodzący z połowy XVIII w. Zbudowany został w barokowym stylu jako miejsce obrad sejmu Rzeczypospolitej w Grodnie. Uległ pożarowi podczas II wojny światowej, w okresie powojennym odbudowany w stylu stalińskiego empire.


vul. Zamkavaja, 20

Współrzędne: 53.6 763 093,23.82 563 979

Strona: museum-grodno.by

kalanca

Wieża Pożarowa

Wieża ochrony przeciwpożarowej, zbudowana na początku XX wieku. Straż pożarna mieści się tutaj do dziś, jej budynek zdobi dekoracja artystyczna «Historia białoruskiej służby strażackiej». Codziennie w południe z platformy widokowej na wieży rozbrzmiewają utwory białoruskich kompozytorów w wykonaniu hejnalisty.


vul. Zamkavaja, 19

Współrzędne: 53.677 734,23.824 742

sinagoga

Synagoga

Budynek grodzieńskiej synagogi sakralnej w dawnej dzielnicy żydowskiej. Zalicza się ona do największych i najstarszych żydowskich bożnic w Białorusi. Początkowo zbudowana pod koniec XVI wieku, ale wiele razy była przebudowywana z powodu pożarów. Swój ostateczny wygląd z cechami stylu pseudo ruskiego otrzymała na początku XX w. Oprócz głównego przeznaczenia, synagoga wykorzystywana jest również jako placówka kulturalna — w budynku odbywają się koncerty i wystawy artystyczne.


vul. Vialikaja Trajeckaja, 59А

Współrzędne: 53.679 052,23.825 124

Strona: bhsinagoga.by

dramteatr

Teatr Dramatyczny

Budynek teatru, zbudowany w latach 1977−1984, stał się prawdziwym symbolem miasta na równi z licznymi zabytkami historii. Wielograniowy kształ, który wsparty jest swojego rodzaju żebrami-przyporami, z wielkimi półokrągłymi oknami przypomina wieżę zamkową, która stoi na wysokim brzegu Niemna.


vul. Mastavaja, 35

Współrzędne: 53.675 363, 23.827 817

Strona: drama.grodno.by

fara

Kościół Farny

Kościół katedralny pw. Św. Franciszka Ksawerego był zbudowany przez zakon jezuitów na przełomie XVII i XVIII w. ц stylu baroku wileńskiego. Budynek słynie z powodu drewnianych rzeźb, zdobiących ołtarze oraz jednego z najstarszych działających zegarów miejskich na północnej wieży-dzwonnicy, który odlicza czas od XVI w.


pl. Savieckaja, 4

Współrzędne: 53.6 783 388,23.83 156 371

kunstkamera

Kunstkamera

Muzeum Anatomiczne Uniwersytetu Medycznego, które mieści się w murach Pałacu Sapiehów. Właśnie w Grodnie, pod koniec XVI w., odbyło się pierwsze Europie Wschodniej, anatomiczne otwarcie ciała zmarłego króla Stefana Batorego.


vul. Marksa, 1

Współrzędne: 53.677 937 415 501,23.831 059 770 015

bernardyny

Kościół Znalezienia Krzyża Świętego

Najstarszy czynny kościół grodzieński, założony przez bernardynów i zbudowany pod koniec XVI wieku. Architektura kościoła to połączenie elementów stylu gotyckiego, renesansu i baroku. Dziś w budynku byłego klasztoru działa Wyższe Seminarium Rzymskokatolickie.


vul. Paryżskaj kamuny, 1

Współrzędne: 53.67 519 052,23.83 065 474

dom azheshki

Dom Elizy Orzeszkowej

Muzeum polskiej pisarki Elizy Orzeszkowej na ulicy pod tym samym imieniem. Pisarka żyła i pracowała w Grodnie na przełomie XIX i XX w.

vul. Ažeški, 17

Współrzędne: 53.684 192,23.83 966

lanin

Pomnik Lenina

Pięciometrowy pomnik na cześć przywódcy proletariatu autorstwa Zaira Azgura. Odsłonięcie pomnika przypadło na 70-lecie rewolucji październikowej.


płošča Lienina

Współrzędne: 53.6 835 803,23.8 344 743

lalki

Teatr kukiełkowy

Budynek teatru był zbudowany w ostatnim ćwierćwieczu XVIII w. i jest najstarszą teatralną sceną Białorusi. W ciągu XIX-XX w. wielokrotnie przebudowywany. Po II wojnie światowej działał tu okręgowy teatr dramatyczny, a od lat 1980-ych znajduje się w nim teatr lalek.


vul. Dziaržynskaha, 1/1

Współrzędne: 53.685 469, 23.836 099

Strona: grodnolyalka.by

kircha

Zbór luterański pw. Św. Jana

Jedyna na Białorusi czynna świątynia luterańska. Parafia luterańska powstała w Grodnie w drugiej połowie XVIII w., kiedy na zaproszenie grodzieńskiego starosty Antoniego Tyzenhauza do miasta przyjechali rzemieślnicy z Europy Zachodniej. Początkowo mieściła się w pomieszczeniu byłej karczmy. Obecny budynek był zbudowany na początku XX w. w stylu neogotyckim. W świątyni regularnie odbywają się koncerty muzyki organowej.


Pokazać mapę


vul. Akademičnaja, 7а

Współrzędne: 53.687 099,23.840 494

Strona: luther.by

zoo

ZOO

Ogród zoologiczny — najstarszy na Białorusi, założony przez nauczyciela gimnazjum Jana Kochanowskiego pod koniec lat 20. XX wieku.


vul. Cimirazieva, 11

Współrzędne: 53.687 099,23.840 494

Strona: grodnozoo.by

parulis

Prywatne Muzeum Historii Miasta Janusza Parulisa

Charyzmatyczny kolekcjoner rodem z Grodna zebrał tutaj tysiące rzeczy codziennego użytku grodnian z minionych wieków. Gospodarz nie tylko pokaże swoją kolekcję, ale również opowie wiele miejskich legend.


vul. Liermantava, 25

Współrzędne: 53.687 099,23.840 494

Facebook: facebook.com/pg/parulis.janusz/

fara vitauta

Pomnik w pamięć utraconej Fary Witolda

Pomnik na miejscu utraconego, pierwszego katolickiego kościoła pw. Marii Panny, zburzonego w 1961 roku. W czasie swojego długiego istnienia przez pewien okres świątynia pełniła również funkcję prawosławnego soboru — w czasie przynależności miasta do Imperium Rosyjskiego.


skwer przy vul. Zamkavaja

Współrzędne: 53.6 787 887,23.8 273 123

zaba

Centrum informacji turystycznej

Miejsce, w którym turystom opowiedzą o zabytkach Grodna i miejscach wypoczynku oraz wskażą do nich drogę.


vul. Ažeški, 38

Współrzędne: 53.686 007,23.844 348

Strona: tourgrodno.by

stela

Stela 850-lecia miasta Grodna

Pomnik, poświęcony 850-leciu pierwszej wzmianki miasta w latopisach (1127/1128). U podnóża steli umocowane są dwie wykute w miedzi figury — «Męstwo» i «Gościnność».


Kaložski park

Współrzędne: 53.6 808 494,23.8 160 312

tank

Czołg Т-34

Pomnik pamięci żołnierzom-wyzwolicielom 2-go i 3-go białoruskich frontów, które wzięły udział w wyzwoleniu miasta 16−25 lipca 1944 roku.


vul. Mastavaja

Współrzędne: 53.6 739 806,23.8 254 567

Карыснае турысту